Ανέκαθεν, τα Άνω και Κάτω Λεχώνια υπήρξαν «ο κήπος» του Πηλίου.Τα Άνω Λεχώνια είναι ένα, σχεδόν, πεδινό χωριό του δυτικού Πηλίου, νοτιοανατολικά του Βόλου σε απόσταση 11 χλμ. και με υψόμετρο 150 μ. Απέχει από τη θάλασσα (Πλατανίδια) 1 χλμ. περίπου. Υπήρξε, έως το 2010, η έδρα του Δήμου Αρτέμιδας.
Η ονομασία
Πιθανόν πήρε το όνομά του από το σλάβικο λέχ (= πεδινός) ή από κάποιον Λέχωνα, ίσως ηγεμόνα της περιοχής. Υπάρχει και η λαϊκή άποψη που λέει πως επειδή η γη είναι εύφορη, παράγει όλα τα αγαθά που επιθυμεί οποιαδήποτε λεχώνα. Στο λόφο Νεβεστίκι βρίσκεται η θέση της αρχαίας Μεθώνης, στην οποία σώζονται χαλάσματα από το αρχαίο τείχος. Το τοπωνύμιο Νεβεστίκι ίσως είναι σλάβικο από τη λέξη nevesta (=νύφη, αρραβωνιαστικιά, νέα). Στο Πήλιο υπάρχει η παράδοση πως στα παλιά χρόνια δεν διαπόμπευαν τη νύφη που ο γαμπρός δεν έβρισκε αγνή, παρά την έκλειναν σε κάστρο-μοναστήρι. Άρα, Νεβεστίκι σημαίνει «Παρθενώνας» για παραστρατημένες κοπέλες και νιόπαντρες.
Κοντά στα Άνω Λεχώνια, στο λόφο της Νεβεστίκης, υπάρχουν ερείπια και λείψανα τείχους, που οι αρχαιολόγοι ταυτίζουν με την ακρόπολη της αρχαίας Μεθώνης. Είναι, επίσης, και ο σταθμός αφετηρίας για το διάσημο Μουτζούρη, το παραδοσιακό τρενάκι, που ξεκινάει τη διαδρομή του από τα Άνω Λεχώνια και μέσω της Άνω Γατζέας καταλήγει στις Μηλιές.
Το αρχοντικό Κοντού
Ερχόμενοι από τον Βόλο και μετά τα Κάτω Λεχώνια, ακολουθώντας τη διαδρομή προς το Νότιο Πήλιο, πάνω σε μια στροφή (δεξιά) στα Άνω Λεχώνια, ο ταξιδιώτης μένει έκπληκτος βλέποντας ένα σπίτι, που η όψη του δεν έχει την παραμικρή σχέση με την τυπική αρχιτεκτονική του Πηλίου. Πρόκειται για εξαιρετικό δείγμα εκλεκτικισμού, σχεδιασμένο, επίσης, από τον Ιταλό μηχανικό Εβαρέστο ντε Κίρικο, την εποχή που κατασκεύαζε τη σιδηροδρομική γραμμή. Το ερειπωμένο αυτό σπίτι στα Λεχώνια έχει το δικό του θρύλο. Το σπίτι αυτό καθώς και ο δραματικός τάφος με τα σαμιαμίδια που “δηλητηριάζουν” τα παιδιά στο νεκροταφείο Βόλου ανήκαν στην οικογένεια του Ν. Κοντού.
Η οικογένεια έχασε μέσα σε ελάχιστο χρόνο τρία από τα παιδιά της από φυματίωση. Η φυματίωση εκείνο τον καιρό θεωρούνταν κοινωνικό στίγμα και οι απομείναντες ζωντανοί της οικογένειας προσπάθησαν να το αποφύγουν, δημιουργώντας το θρύλο του δηλητηριώδους σαμιαμιδιού. Η οικογένεια εγκατέλειψε το σπίτι κατά το 1920. Αργότερα, άλλαξε πολλούς ιδιοκτήτες. Το 1941, τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν τα Λεχώνια, το σπίτι χρησιμοποιήθηκε ως αρχηγείο των Γερμανών, μέχρι και την απελευθέρωση του χωριού το 1944. Σήμερα, το αρχοντικό παραμένει έρημο, εγκαταλειμμένο και αναξιοποίητο, διατηρώντας, ωστόσο, τα βασικά αρχιτεκτονικά του σημεία.
Επίσης, ενδιαφέρον παρουσιάζουν ο πύργος Ολυμπίου και Κοκοσλή, με το παλιό μεταξουργείο του Κοκοσλή κοντά στον πύργο του, τα νεοκλασικά Χατζηκυριαζή (1900), Κασιοπούλου (1900), Μπακάλη και Χατζησταματίου, το παλιό ελαιοτριβείο του Γεωργούδη (1900), το παλιό εργοστάσιο Δημοπούλου (1920) και η βρύση του Κωνστ. Μαυρογιάννη, που κατασκευάστηκε στις αρχές του 20ου αι. (1906), με λεοντοκεφαλή, αετωματική επίστεψη και μαρμάρινα ακροκέραμα στις τρεις γωνίες, κοντά στο σιδηροδρομικό σταθμό στα Άνω Λεχώνια.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οργανώνονται τα Λεχωνίτικα πανηγύρια και τα Ανθεστήρια (Κάτω Λεχώνια).
Κάτω Λεχώνια
Αξιοθέατο αποτελεί η εκκλησιά του Αγίου Γεωργίου, που βρίσκεται στην πλατεία, το Μοναστηράκι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, στην αρχή της διαδρομής Κάτω Λεχώνια-Άγιος Λαυρέντιος.
Η παραλία Κάτω Λεχώνια έχει το προνόμιο να είναι η πρώτη παραλία του Πηλίου από την μεριά του Παγασητικού, η οποία απέχει 10 χλμ. από τον Βόλο. Κοντινές, εύκολα προσβάσιμες με το αυτοκίνητο και ιδανικές για κοντινές αποδράσεις είναι οι παραλίες του Καρνάγιου και του Χατζηβαγγέλλη.
πληροφορίες κειμένου zoominpelion.com