Γνωρίζοντας τους δρόμους της πόλης μας.

Καθημερινά βρισκόμαστε στους δρόμους της πόλης μας , για να πάμε στη δουλειά μας , να βρεθούμε στις απογευματινές μας δραστηριότητες , να συναντήσουμε φίλους . Να επισκεφτούμε καταστήματα, αλλά και για έναν περίπατο στην πόλη. Να βρεθούμε ανάμεσα σε ανθρώπους , να επικοινωνήσουμε.

Με αυτούς τους δρόμους θελήσαμε να ασχοληθούμε και εμείς .

Κύριος σκοπός μας είναι να ερευνήσουμε τη σχέση των ανθρώπων με τους δρόμους της πόλης κυρίως , σύμφωνα με τις δυνατότητές μας βέβαια. Να βρούμε πληροφορίες για τους δρόμους γενικά ,να μάθουμε για την ιστορία τους , για την εξέλιξή τους, την σημασία τους για τους κατοίκους μιας πόλης, για την ίδια την πόλη.

Ειδικότερα, να ασχοληθούμε με δρόμους της δικής μας πόλης. Nα καταγράψουμε τα ονόματά τους, να μάθουμε για αυτά και μέσα απ’ αυτά την ιστορία του τόπου μας και βέβαια της πόλης μας. Να φωτογραφίσουμε το παρόν και να το συγκρίνουμε με το παρελθόν, να φανταστούμε το μέλλον. Μαζεύοντας πληροφορίες να έρθουμε σε επαφή με τους πολίτες της. Να μάθουμε την πόλη.

Στόχος μας δεν είναι, να προσθέσουμε μια ακόμα έκθεση φωτογραφίας για την πόλη, σε όσες έχουν γίνει, ή να παρουσιάσουμε έναν κατάλογο με τα ονόματα όλων των οδών μας, η εργασία μας δεν έχει απογραφικό χαρακτήρα.

Χωρίσαμε  το αφιέρωμα  μας σε τρία μέρη.

Το πρώτο  μέρος παρουσιάζουμε κείμενα με πληροφορίες για την ιστορία των δρόμων από τη γέννησή τους μέχρι σήμερα. Επίσης ιδέες και απόψεις για τη σχέση των ανθρώπων με τους δρόμους και την σημασία τους. Στο δεύτερο μέρος, περιέχει διάφορα στοιχεία για τους οδούς της πόλης μας που επιλέξαμε να παρουσιάσουμε. Επικεντρώσαμε την επιλογή μας στους δρόμους της πόλης λόγω της παλαιότητάς τους και της ιστορικής τους σημασίας και όσο το δυνατόν να είναι αφιερωμένοι σε Μαγνησιώτες .

Αλλά και σε κάποιους νέους δρόμους λόγω της σπουδαιότητας τους αφού σαν έργα υποδομής συμβάλλουν στην ανάπτυξη της πόλης.

Το  τρίτο μέρος εστιάσαμε σημεία αναφοράς στον συγκεκριμένο δρόμο πχ κάποιο διατηρητέο κτίριο κλπ.

Στην αναφορά αυτή συνοδεύουν φωτογραφίες, κάποιες απ’ αυτές σπάνιες, που εκτός απ’ την εικόνα δίνουν και πολύ σημαντικές πληροφορίες, (μια εικόνα χίλιες λέξεις λένε).

Τα κείμενα άλλα αλιεύτηκαν από διάφορες πηγές , άλλα γράφτηκαν ύστερα από εργασία μελών της ομάδας μας όπως επίσης κάτι ανάλογο συνέβη και με τις φωτογραφίες .

H εξέλιξη

Η εφεύρεση του τροχού ανάγκασε τους ανθρώπους να φτιάξουν τους πρώτους δρόμους. Έτσι κι η εφεύρεση του αυτοκινήτου, τους ανάγκασε να φτιάξουν αυτοκινητόδρομους.

Η βιομηχανική επανάσταση, έφερε πολλά και νέα προϊόντα, δημιουργώντας με τη σειρά τους νέες και αυξανόμενες ανάγκες στους ανθρώπους. Οι ανάγκες αυτές για να εξυπηρετηθούν έπρεπε να εξελιχθεί, να μπολιαστεί, να επεκταθεί το οδικό δίκτυο, για να εξυπηρετήσει με τη σειρά του τον συνεχώς αυξανόμενο εμπορικό στόλο των αυτοκινήτων που μετέφεραν τα προϊόντα.

Σύντομα  το αυτοκίνητο, ως προϊόν κι αυτό, έγινε προσιτό  και βεβαίως αναγκαίο μέσο μεταφοράς. Οι άνθρωποι τώρα μετακινούνται  πιο συχνά.

Επομένως οι δρόμοι πρέπει να εκσυγχρονίζονται, να εξελίσσονται, να μεγαλώνουν και βεβαίως να γίνονται πιο ασφαλείς, για να εξυπηρετούν τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό αυτοκινήτων που κυκλοφορούν. Με αυτή τη σειρά φτάσαμε στους σημερινούς σύγχρονους δρόμους.

Τα αυτοκίνητα συνέβαλαν στην ανάπτυξη, στην πρόοδο, διευκόλυναν τη ζωή μας, έλυσαν προβλήματα, δημιούργησαν πολιτισμό συνδέθηκαν  με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου και συχνά με την κοινωνική θέση των ανθρώπων.

Πολλαπλασιαζόμενα όμως με πολύ γρήγορους ρυθμούς, κατέλαβαν σε υπερβολικό βαθμό τους δρόμους των πόλεων και όχι μόνο. Δημιούργησαν το γνωστό πλέον πρόβλημα του κυκλοφοριακού, συμβάλλοντας σημαντικά στην αύξηση της ρύπανσης της ατμόσφαιρας.

Τα αυτοκίνητα κατέλαβαν λοιπόν τους δρόμους των πόλεων , τα πεζοδρόμια, πολλούς δημόσιους χώρους και μεγάλο μέρος της ζωής μας, εκτοπίζοντας έτσι σιγά σιγά τους ανθρώπους. Οι δρόμοι των πόλεων, που ήταν φτιαγμένοι παλιότερα για τις ανάγκες των πεζών μετατράπηκαν σε δρόμους για την κίνηση των οχημάτων. Κάνοντας επικίνδυνο το δημόσιο χώρο για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους. Αλλάζοντας έτσι και την αντίληψη που είχε ο άνθρωπος για τους δημόσιους χώρους της πόλης.

Αφού όλα τα παραπάνω προβλήματα έκαναν τη ζωή των κατοίκων των πόλεων αφόρητη , ήρθε πάλι η ώρα για αλλαγές.

Στις  μέρες μας, η άποψη που κερδίζει συνεχώς έδαφος, κυρίως μεταξύ των ειδικών για τον δημόσιο αστικό χώρο – συγκοινωνιολόγων , πολεοδόμων και άλλων – είναι πως οι άνθρωποι πρέπει να έχουν εύκολη πρόσβαση στα κέντρα των πόλεων ως πεζοί. Γνώμη που τη συμμερίζεται βεβαίως και η πλειονότητα των πολιτών. Για το λόγο αυτό βλέπουμε πλέον, πολλούς δρόμους κυρίως στα κέντρα των πόλεων να έχουν πεζοδρομηθεί.

Ονοματοδοσία

Στις γωνιές των δρόμων, στους τοίχους των κτιρίων που βρίσκονται εκεί και σε ύψος 2,5 – 3,5 περίπου μέτρων από το πεζοδρόμιο, υπάρχουν κάποιες μπλε μεταλλικές πινακίδες με άσπρα γράμματα, που αναγράφουν το όνομα του δρόμου.

Όμως, γιατί οι άνθρωποι δίνουν ονόματα στους δρόμους ;

Μα η απάντηση είναι προφανής, για πρακτικούς λόγους , για να μπορούμε να βρούμε τον προορισμό μας ή για να μας βρούνε. Ο ταχυδρόμος να μας φέρει γράμματα και δέματα.

Τα ταξί να πάνε τους πελάτες τους κάπου. Να βρούμε κάποια υπηρεσία ή ιατρείο, τα ασθενοφόρα να βρίσκουν και να μεταφέρουν τους ασθενείς, να βρούμε τον τόπο που επιλέξαμε να διασκεδάσουμε και για πολλούς άλλους τέτοιους λόγους.

Ή γιατί να μην αριθμούμε τους δρόμους, όπως γίνεται σε κάποιες πόλεις του κόσμου, αντί να τους βαφτίζουμε με ονόματα ;

Η ονοματοδοσία εξυπηρετεί τους ανθρώπους για τους λόγους που πριν λίγο αναφέραμε, νομίζουμε ότι είναι κατανοητό.

Σε πολλά χωριά βέβαια, που οι κάτοικοι γνωρίζονται μεταξύ τους με τα μικρά τους ονόματα, δε χρειάζονται ονόματα δρόμων για να βρούμε κάποιο σπίτι ή υπηρεσία. Παλιά όταν ρωτούσαν  τους κατοίκους και ιδιαίτερα τους πιο ηλικιωμένους , πληροφορίες για κάποιο δρόμο,  απαντούσαν πως δεν ξέρουν ή δε θυμούνται το όνομα του δρόμου, αφού δε χρειαζόταν να το χρησιμοποιήσουν. Χρησιμοποιούσαν ένα είδος νοητού , άγραφου χάρτη για να σε καθοδηγήσουν.

Άρα, τα ονόματα στους δρόμους δε δίνονται μόνο για πρακτικούς λόγους αλλά και για ηθικούς , ιστορικούς, συναισθηματικούς και διδακτικούς λόγους. Ονόματα σοφών, ηρώων , επιστημόνων , πολιτικών, καλλιτεχνών, συγγραφέων , τόπων με μεγάλη ιστορική σημασία , αλλά και απλών ανθρώπων που συνδέουν το όνομά τους με κάποιο τρόπο με τον τόπο που έζησαν, κοσμούν τους δρόμους των πόλεων και χωριών.

Για να τιμήσουμε λοιπόν ανθρώπους που πρόσφεραν με τη ζωή τους , με τους αγώνες τους, με το έργο τους την πατρίδα και τον τόπο, δίνουμε τα ονόματά τους στους δρόμους. Με αυτόν τον τρόπο θυμούνται οι παλιότεροι και μαθαίνουν οι νεότεροι. Περπατώντας κανείς στους δρόμους μιας πόλης και παρατηρώντας τα ονόματά τους, είναι σαν να περπατά στους δρόμους ενός μουσείου που οι μεταλλικές μπλε πινακίδες του μαρτυρούν την ιστορία του τόπου.

Δε θα ήταν υπερβολικό να παρομοιάσουμε έναν δρόμο με ένα μνημείο ή με ένα άγαλμα , γιατί και ένας δρόμος με την ιστορία του και το όνομά του , αναφέρεται σε σπουδαία ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα. Μπορούμε επίσης να πούμε πως μ’ αυτό τον τρόπο δημιουργείται μια μνήμη κοινή για όλους μας, για το πια είναι η πατρίδα μας, γνωρίζουμε όλοι την ταυτότητά της. Αυτό όπως μάθαμε λέγεται «συλλογική μνήμη».

Έτσι οι δρόμοι με τα ονόματά τους συμβάλλουν στη συντήρηση της ιστορικής μνήμης. Βγαίνοντας και εμείς στους δρόμους για τις ανάγκες της εργασίας μας, μάθαμε πολλά για σπουδαίους ανθρώπους και γεγονότα, που τα ονόματά τους στολίζουν τους δρόμους της πόλης μας. Νιώσαμε και εμείς πως γίναμε μέρος αυτού που λένε, συλλογική μνήμη, μέρος ενός συνόλου που ξέρει. Νιώσαμε επίσης, χωρίς να μπορούμε να εξηγήσουμε ακριβώς το γιατί , περήφανοι .

Η διαδικασία επιλογής των ονομάτων

Πώς όμως και με ποιο τρόπο ονοματίζουμε έναν δρόμο ;

Ας πούμε , μπορεί ο καθένας να κατέβει στον δρόμο και να καρφώσει στον τοίχο του σπιτιού του μια μπλε μεταλλική πινακίδα , που να γράφει το όνομα που του αρέσει και έτσι να ονοματίσει το δρόμο που περνά μπροστά από το σπίτι του;

Όχι βέβαια . Το φαντάζεστε να γινόταν έτσι; Θα επικρατούσε χάος.

Σε μια οργανωμένη κοινωνία, υπάρχουν νόμοι και κανόνες, που όλοι πρέπει να ακολουθούμε.

« Σύμφωνα με το άρθρο 75 του Ν. 3463/06 Ι.γ.14 *αρμοδιότητα των ΟΣΑ είναι μεταξύ άλλων και η ονομασία συνοικιών, οδών και πλατειών γίνεται με απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται ύστερα από εισήγηση του οικείου τοπικού συμβουλίου ή παρέδρου και σύμφωνη γνώμη επιτροπής, στην οποία συμμετέχουν:

α. Ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Αυτοδιοίκησης και Αποκέντρωσης ή της Διεύθυνσης Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Διοίκησης του νομού, ως πρόεδρος.

β. Δύο εκπρόσωποι της Τοπικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων, που ορίζονται με τους αναπληρωτές τους από τη Διοικούσα Επιτροπή της και

γ. Δύο καθηγητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης κλάδου ΠΕ02, οι οποίοι ορίζονται, μαζί με τους αναπληρωτές τους, από τον Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας.

Η Επιτροπή συγκροτείται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της οικείας Περιφέρειας. Με την ίδια απόφαση ορίζεται ο γραμματέας και ο αναπληρωτής του, οι οποίοι είναι υπάλληλοι της Περιφέρειας του κλάδου ΠΕ Διοικητικού. Η μετονομασία επιτρέπεται, για εξαιρετικούς λόγους και γίνεται με την ίδια διαδικασία.»

Απο τις θεσσαλικές πόλεις, πρώτος ο Βόλος το 1882 καθιέρωσε τις ονοματοθεσίες στους δρόμους.

Κάθε δρόμος λοιπόν έχει μια ονομασία. Άλλες γνωστές, παρμένες από την Ιστορία ή τη Γεωγραφία της Ελλάδας (κυρίως) άλλες όμως άγνωστες στο ευρύ κοινό, παρμένες από την τοπική Ιστορία και Γεωγραφία. Όλοι, για παράδειγμα, οι Έλληνες ξέρουν τι έγινε στις 28 Οκτωβρίου  ή ποιός ήταν ο Παύλος Μελάς ή ο Όμηρος και πού είναι η Αθήνα . Πόσοι όμως  από τους επισκέπτες μας  – ή ακόμα και από τους ντόπιους – ξέρουν τι έγινε στην περιοχή μας στις 2 Νοεμβρίου , Ποιός ήταν ο Δονδολίνος ή ο Σταθάς; Τι είναι ο Τοπάλης ; Ο Καρτάλης ;

Θα προσπαθήσουμε με μια σειρά δημοσιεύσεων να αναδείξουμε την άγνωστη ιστορία των δρόμων της Αγριάς. Ένα εγχείρημα δύσκολο, αλλά ωραίο. Παρακαλούμε λοιπόν όποιον έχει παραπάνω στοιχεία για την ονομασία δρόμων του Βολου , να επικοινωνήσει μαζί μας είτε σχολιάζοντας στην ανάλογη ανάρτηση είτε στην ηλεκτρονική μας διεύθυνση: info@secretvolos.gr.

 Η σελίδα μας δεν διεκδικεί δάφνες ιστορικού, κάθε βοήθεια, έστω και η πιο μικρή, έχει τεράστια σημασία και κάθε διόρθωση σε οποιαδήποτε ανακρίβεια εντοπίσετε είναι ευχαρίστως αποδεκτή.Σας ευχαριστούμε.