“Το σύνδρομο της άδειας φωλιάς” του Νίκου Τσακνάκη-Ψυχολόγου Παιδιών και εφήβων

Όταν τα παιδιά φεύγουν από το πατρικό σπίτι (π.χ. για να σπουδάσουν, για να εργαστούν) και οι γονείς, μετά από πολύ καιρό, μένουν μόνοι τους ξανά, ξεκινάει μία νέα φάση στον κύκλο ζωής της οικογένειας, το οικογενειακό σύστημα μεταβαίνει στη φάση της άδειας φωλιάς.

Ο όρος αυτός περιγράφει τα ανάμεικτα  συναισθήματα των γονιών για τον αποχωρισμό τους από το παιδί και τα αισθήματα απώλειας, δυσφορίας και ματαίωσης που βιώνουν όταν η «φωλιά αδειάζει».

Η μετάβαση αυτή φέρνει αναπροσαρμογές στις δυναμικές μεταξύ των μελών της. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά γίνονται πιο ανεξάρτητα, περνούν λιγότερο χρόνο με τους γονείς τους και οι γονείς από την άλλη πλευρά προσπαθούν να διαχειριστούν ότι πλέον έχουν λιγότερο έλεγχο πάνω στα παιδιά τους και αναζητούν τρόπους να επανεφεύρουν το ρόλο τους ως γονείς, ως γονείς ενήλικων παιδιών πια.

Οι γονείς νοιώθουν
μία έντονη δυσφορία και ματαίωση

Κατά την περίοδο της άδειας φωλιάς, οι γονείς έχουν αμφίθυμα συναισθήματα για τον αποχωρισμό του παιδιού τους. Από τη μια πλευρά, αναγνωρίζουν ότι η στιγμή αυτή είναι σημαντική για την ανεξαρτησία του παιδιού, από την άλλη όμως νιώθουν μία έντονη δυσφορία και ματαίωση γιατί νιώθουν ότι αποδυναμώνεται ο ρόλος τους ως γονείς. Έτσι, οι αλλαγές στο γονεϊκό ρόλο επηρεάζουν και την ταυτότητα του γονιού, καθώς ο ρόλος αυτός είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητάς του. Παράλληλα το γεγονός ότι το παιδί φεύγει από το σπίτι είναι μία ένδειξη για τους γονείς ότι και οι ίδιοι μεγαλώνουν  naκαι αυτό συχνά εγείρει εσωτερικές υπαρξιακές ανησυχίες.

 Με την αναχώρηση των παιδιών από το οικογενειακό σύστημα, οι σύντροφοι έχουν περισσότερο χρόνο πια ο ένας για τον άλλον και έρχονται αντιμέτωποι ο ένας με τον άλλον. Ζητήματα της μεταξύ τους σχέσης συχνά ανακύπτουν, προσπαθούν να επανοριστούν ως προς τον άλλον και να βρουν τις ισορροπίες τους ως ζευγάρι πια.

Εκτός από το αίσθημα απώλειας και δυσφορίας που προκαλεί ο αποχωρισμός των παιδιών, η άδεια φωλιά μπορεί να αποτελέσει μία ευκαιρία για περισσότερο χρόνο, για το ζευγάρι, τον οποίο μπορούν να εκμεταλλευτούν για να εστιάσουν, μετά από καιρό, στη σχέση τους καθώς και στα ενδιαφέροντά τους. Σημαντικό είναι οι δύο σύντροφοι να μοιράζονται τα συναισθήματά τους και τις ανησυχίες τους γι’ αυτήν τη μετάβαση.

*Ο Νίκος Τσακνάκης είναι Ψυχολόγος (Πανεπιστήμιο Κρήτης) και έχει εξειδικευτεί στην Ψυχολογία Παιδιού και Εφήβου (MSc.) (University of Leiden). Είναι τακτικό μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων, αρθρογραφεί σε ηλεκτρονικά περιοδικά, έχει εισηγήσεις και συμμετοχές σε συνέδρια και εργάζεται ως Ψυχολόγος στο ιδιωτικό του γραφείο στην πόλη του Βόλου.