Η παρουσίαση αυτή έγινε στο πλαίσιο εργασίας του μαθήματος «Αειφόρος Πολιτιστική Ανάπτυξη για Ψηφιακές Πόλεις, του Μεταπτυχιακού προγράμματος «Ψηφιακός πολιτισμός, έξυπνες Πόλεις, ΙοΤ και Προηγμένες Ψηφιακές Τεχνολογίες» του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Ακαδημαϊκή Περίοδος 2020-2021 από την Βασιλική Ζήση, Αρχειονόμος, Βιβλιοθηκονόμος, Μουσειολόγος BSc η οποία μας την παραχώρησε για να σας την παρουσιάσουμε και να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα.
Ο Βόλος είναι μια πόλη της Θεσσαλίας, στο Νομό Μαγνησίας, στον μύχο του Παγασητικού κόλπου. Είναι κτισμένη με μέτωπο στον Παγασητικό και εκτείνεται ως τις παρυφές του Πηλίου. Η σχέση της πόλης με το βουνό και τη θάλασσα έχει διαχρονικά επιδράσει στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή των κατοίκων και έχει διαμορφώσει τη φυσιογνωμία της πόλης.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας πραγματοποιήθηκε ένα ερωτηματολόγιο για την κατανόηση του παλμού της πόλης.
Τι σου αρέσει περισσότερο;
Ουσιαστικά το φυσικό περιβάλλον είναι το πρώτο σημείο στο οποίο επικεντρώνονται οι απαντήσεις στην ερώτηση αυτή. Η παραλία με τη θάλασσα και το βουνό συνθέτους την «εικόνα» της πόλης με την επισήμανση ότι αυτή τα τελευταία χρόνια έχει αισθητικά αναβαθμιστεί (κόμβοι, χώροι πρασίνου)
Τι μισείς;
Οι απαντήσεις στην ερώτηση αυτή επικεντρώνονται στις ανθρώπινες δράσεις μέσα στο φυσικό περιβάλλον, γεγονός που αφενός φανερώνει την έμφαση που δίνουν οι ερωτηθέντες όλων των ηλικιών στην καλή ποιότητα διαβίωσης και αφετέρου στην ατομική και συλλογή ευθύνη. Η καθαριότητα της πόλης, η ρύπανση του αέρα, η κίνηση στο κέντρο σε συνδυασμό με την έλλειψη χώρων στάθμευσης είναι τα βασικά προβλήματα. Αξιοπρόσεκτη είναι η απάντηση «νοοτροπία των κατοίκων», η οποία όμως δεν αναλύεται περαιτέρω.
Τι θα ήθελες να υπάρχει;
Η έμφαση αρχικά δίνεται στην αναβάθμιση της αισθητικής εικόνας της πόλης (πράσινο, στάθμευση, καθαριότητα). Εξίσου σημαντική είναι η επισήμανση της έλλειψης θεάτρο, γεγονός που επιβεβαιώνει την καλλιτεχνική-πολιτιστική παράδοση της πόλης. Τα έργα υποδομής φαίνεται να προβληματίζουν ιδιαίτερα τους κατοίκους των συνοικιών που βρίσκονται μακριά από το κέντρο. Το νοσοκομείο παρότι ανανεωμένο και εξοπλισμένο στο μυαλό των κατοίκων έχει ελλείψεις. Εναλλακτικούς τρόπους διασκέδασες επιζητεί η νεότερη ηλικιακή ομάδα.
Στην ερώτηση αν δεν έμενες εδώ, που θα ήθελες να μένεις; ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι απαντήσεις, διότι οι ηλικιακά μεγαλύτεροι δηλώνουν το «πουθενά αλλού», ενώ οι νεότεροι το «εξωτερικό». Αυτό πιθανόν θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως αγάπη προς την πόλη, συνήθεια, καταστάλαγμα της γνώμης των πρώτων, ενώ στον αντίποδα βρίσκεται μάλλον η αναζήτηση επαγγελματικών ευκαιριών. Από τις κοντινότερες πόλεις ως προτάσεις εμφανίζονται η Θεσσαλονίκη και τα Τρίκαλα.
Πώς θα περιγράφατε την περιοχή σας;
Αναλύοντας τις απαντήσεις στην συγκεκριμένη ερώτηση συγκεντρώθηκαν επίθετα ποιητικά, γεμάτα συναισθήματα: πανέμορφη πόλη, η καλύτερη της Ελλάδας, μικρή, ήσυχη και απλή. Αφουγκραζόμαστε τον ηχητικό παλμό της σε όλο το εύρος του: αέρας και κύματα, κόσμος, φασαρία και θόρυβος. Κυριαρχεί και εδώ η αντίθεση ανάμεσα στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η οικιστική αντίθεση στην πόλη που αφορά τα δείγματα της παλιάς αρχιτεκτονικής και της πολυκατοικίας.
Στοιχεία για την αναγνώριση της πόλης
Πολλά και ευδιάκριτα είναι τα στοιχεία με τα οποία γίνεται αναγνωρίσιμη η πόλη μας. Πρώτα το φυσικό περιβάλλον, κατόπιν τα μνημεία που σηματοδοτούν την ιστορία του τόπου σε συνδυασμό με τη μυθολογία και την παράδοση. Οι εκκλησίες της πόλης από τις οποίες ξεχωρίζουν ο Άγιος Κωνσταντίνος στην παραλία και ο πολιούχος Άγιος Νικόλαος στο κέντρο της πόλης. Πλάι στο παλιό και το καινούργιο: Το μεγάλο ρολόι στο λιμάνι, το Πανεπιστήμιο – κτήριο Παπαστράτου στην παραλία, το Πανθεσσαλικό στάδιο, το άγαλμα της Ελευθερίας και το μοναδικό πλέον θερινό σινεμά. Τις αισθήσεις συμπληρώνουν οι γεύσεις: τα φρέσκα ψάρια, τα πεϊνερλί, τα παραδοσιακά προϊόντα και τα ονομαστά τσιπουράδικα με τους μεζέδες.
Τι σας θυμίζει περισσότερο την περιοχή σας;
Η βόλτα στην παραλία κυριαρχεί στις αναμνήσεις των κατοίκων της όλων των ηλικιών, με στάση-που άλλου; Στα τσιπουράδικα. Τα κτίρια επίσης κρύβουν αναμνήσεις: είναι αυτές των ιδιοκτητών του, απεικονίζουν ένα αλλοτινό μεγαλείο ή στέκουν θαρραλέα στη φθορά και την εγκατάλειψη. Για άλλους όμως η πόλη είναι η παρέα και οι συγγενείς, ο λόφος της Γορίτσας, η Ερμού δηλαδή ο κεντρικό δρόμος της αγοράς με τον κόσμο και τους καστανάδες το χειμώνα.
Ποιο πράγμα αγαπάς περισσότερο στην πόλη σου;
Το παραλιακό μέτωπο φαίνεται ότι συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στην πόλη. Ο συνδυασμός βουνού και θάλασσας και η γρήγορη και εύκολη πρόσβαση σε αυτά συνδέονται άρρηκτα με την ποιότητα ζωής των κατοίκων της. Η ρυμοτομία της πόλης σχετίζεται με την ευκολία και προσβασιμότητα της. Οι Βολιώτες όμως αγαπούν την πόλης τους και για την ιστορίας της, την οποία βλέπουν ζωντανή στα παλαιά κτίρια που ανακαινισμένα έχουν δοθεί σε νέες χρήσεις.
Τα συμπεράσματα που βγαίνουν είναι πώς η πόλη του Βόλου γίνεται αντιληπτή
-από τη γεωγραφική της θέση και τις φυσικές ομορφιές της
-από τα κτίρια, παλαιότερα και σύγχρονα, που διηγούνται την ιστορία και παράδοση της
-από τα στέκια και την κίνηση της
-από τη συνοχή των κατοίκων της
-από τις γαστρονομικές της γεύσεις
-από την πολιτισμική και καλλιτεχνική της δραστηριότητα.
Η γεφύρωση του υλικού και άυλου πολιτισμού στην πόλη μας φανερώνουν την αειφόρο ανάπτυξη μιας πόλης με μακραίωνη ιστορία, την οποία αξίζει να επισκεφτείτε όλες τις εποχές του χρόνου.
Μπορείτε να διαβάσετε όλη την έρευνα πατώντας εδώ